ارزیابی قطع مکانیکی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه بر شاخص زیستایی بذر گاوپنبه (abutilon theophrasti)

آزمایش های گلخانه ای و مزرعه ای به منظور بررسی تاثیر روش های مختلف قطع مکانیکی در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه مادری بر زیستایی (%)، اندازه (mm2) و وزن صد دانه (گرم) بذور علف هرز گاوپنبه (abutilon theophrasti) انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه روش قطع مکانیکی گیاه مادری در مراحل رشدی کپسول های بذر پس از گلدهی بود. سه روش های قطع مکانیکی شامل: (1) قطع گیاه کامل از سطح خاک و بدون جداسازی کپسول ها سپس قرار دادن گیاهان به مدت چهار هفته در شرایط گلخانه و یا روی سطح خاک مزرعه (epd)، (2) کپسول از گیاه جداسازی شد و سپس به مدت چهار هفته در شرایط گلخانه و یا روی سطح خاک مزرعه قرار داده شد (cd) و (3) کپسول از گیاه جداسازی شد و بلافاصله تحت آزمون زیستایی (%) قرار گرفت، اندازه (mm2) و وزن صد دانه (g) بذور اندازه گیری شد (cf). زیستایی (%)، اندازه (mm2) و وزن صد دانه (g) بذور تیمارهای epd و cd پس از چهار هفته دوره خشکی مورد آزمون قرار گرفتند. در تمامی تیمارهای قطع مکانیکی کپسول های موجود بر روی یک گیاه بر اساس رنگ به چهار مرحله تکاملی تفکیک شدند. در هر دو آزمایش گلخانه ای و مزرعه ای، بذور حاصل از اولین مرحله تکاملی، فاقد زیستایی بودند. ظهور بذر زیستا از مرحله دوم تکاملی بذر بود و در مرحله سوم و مراحل بعدی تکاملی به زیستایی کامل رسید. در هر دو آزمایش گلخانه ای و مزرعه ای، زمان رسیدن به زیستایی کامل در بذور تازه برداشت شده و بلافاصله مورد آزمون زیستایی قرار گرفته cf (به ترتیب روزهای دهم و هفتم پس از گلدهی) نسبت به دو تیمار epd و cd بیشتر بود. در آزمایش گلخانه ای، تیمارهایی که در گلخانه به مدت چهار هفته ماندند، زیستایی بذور حاصل از کپسول جداسازی شده بیشتر از بذور حاصل از گیاه کامل قطع شده بود. ولی، در آزمایش مزرعه ای تیمارهای epd و cd، زیستایی بذور حاصل از گیاه کامل قطع شده بیشتر از کپسول قطع شده بود. در آزمایش گلخانه ای اندازه بذور حاصل از کپسول جداسازی شده از گیاه مادری (تیمار cd) کمتر از بذور حاصل از کپسول متصل به گیاه مادری (تیمار epd) بود؛ در حالی که در آزمایش مزرعه ای تفاوت معنی داری در اندازه بذر این دو تیمار نبود. این نتیجه، نشان دهنده سرعت خشک شدن بیشتر در بذور حاصل از کپسول های جداسازی شده نسبت به متصل به گیاه مادری در آزمایش گلخانه ای نسبت به مزرعه ای بود که دلیلی برای حفظ زیستایی بیشتر در این بذور بود. احتمالاً در گلخانه تفاوت در زیستایی به دلیل مقاومت به پسابش بیشتر در بذور حاصل از کپسول های جداسازی شده از گیاه مادری نسبت به متصل به گیاه مادری بود. نتیجه عکس دیده شده در مزرعه در این دو تیمار، می تواند به دلیل مرطوب بودن خاک در دوره چهار هفته ای پس از قطع کردن گیاهان باشد. یافته های این تحقیق، نشان می دهند که به عنوان یک مدیریت موثر برای جلوگیری از تولید بذر زیستا در علف هرز گاوپنبه می توان از کولتیواسیون مکانیکی و یا موور زدن و یا قطع کل گیاه به طور کامل (متصل ماندن کپسول ها به گیاه مادری) در طول ماه های گرم تابستان در مناطق کم باران و از قطعه قطعه کردن اندام هوایی گاوپنبه به قطعات کوچکتر (دیسک) در مناطق مرطوب پر باران استفاده کرد. همچنین این گونه می بایست قبل از مرحله دوم تکاملی بذر قطع شود تا کمترین بذور زیستا وارد بانک بذر خاک شوند.